In de lockdownperiode werd ik benaderd door het Deventer Vocaal Ensemble onder leiding van Elske te Lindert of ik een tekst voor hen zou willen schrijven die vervolgens op muziek zou worden gezet door hun vaste componist Hayo Boerema. De koorleden hadden er met elkaar over gepraat wat het betekende om al zo lang noodgedwongen niet samen te kunnen zingen en de woorden die vanuit deze brainstorm het meest naar boven kwamen deelden ze met mij, ter inspiratie voor mijn te schrijven tekst.
Aangezien ikzelf lange tijd in een klassiek jeugdkoor heb gezongen, -in het Enschedese Multiple Voices onder leiding van Lucy Oude Elferink-, en überhaupt zangeres ben vond ik het een mooi idee om me bezig te houden met wat zingen in essentie voor mij betekent en hoe het voelt/wat het kan betekenen om samen te zingen.
Er schoot me een herinnering te binnen van een koorreis naar San Francisco die ik als 14-jarige heb mogen ervaren: Op een zonnige dag vormden we daar op een enorm plein bij een kathedraal met de hele groep, zo’n twintig pubers, een cirkel met onze gezichten naar buiten gericht, oog in oog met de bezoekers van de kathedraal. Ik herinner me hoe mooi ik dat moment vond. We konden elkaar niet zien, maar wel horen. Samen zongen we, hoewel meerstemmig, als uit één stem en hoewel het kwetsbaar voelde -omdat je de anderen niet kon zien was het een beetje of je in je eentje zong-, voelde ik me via mijn handen en oren enorm samen, sterk en gedragen door de anderen.
Aan dit moment dacht ik terug terwijl ik me net als zo’n beetje heel Nederland, opsloot in mijn huis en me in stilte voorbereidde op de te schrijven tekst. Het resulteerde uiteindelijk in een gedicht die de titel Klankstad heeft gekregen en hieronder kun je het lezen. Hoe Klankstad door Hayo verklankt is heb ik, na veel uitstel om bekende redenen, eindelijk in het echt mogen ervaren tijdens het recente DVE concert in de Bergkerk op 1 mei. Wellicht mag de opname van het concert op een dag gedeeld worden of komt er nog een nieuwe opname, tot die tijd mag je van me aannemen dat het erg bijzonder was.
Klankstad
De lucht die ons het leven geeft verrijken wij van binnenuit met dat wat in ons leeft. We openen sluizen en alles komt vrij, herscheppen de ruimte in vreugde en pijn.
Trillende golven razen voorbij; zo klinken wij, zo klinken wij.
Woorden en klanken versterken elkaar, het ritme gebiedt om door te gaan. Kristallen pilaren verlaten de grond, de hemel licht op en wij zwellen aan:
Dit is een tijdelijk toevluchtsoord, hier ben je veilig zolang je ons hoort.
De lucht die ons het leven geeft verrijken wij van binnenuit. We openen sluizen en alles komt vrij, zo klinken wij, zo klinken wij tot iets ons de adem beneemt.
Het is er door de drukte van de voorbereidingen niet van gekomen om er aandacht op te vestigen, maar… SUPER HOERA: Vandaag is de eerste sneak peek van het nieuwe project dat ik met dwaalgenoot en muzikale held Yonga Sun ben begonnen in de lockdown. We heten waarschijnlijk Duikvlucht. Als onderdeel van het heuse Modulation in de Helling mogen we 10 minuten synth-, piano-, beat- en stemgeweld op modulaire synthesizer liefhebbers loslaten. Ik heb me laten vertellen dat het publiek niet netjes in een stoel op veilige afstand zit, maar rondloopt op het podium om alle lampjes, knopjes en toetsen die we doen knipperen, zingen en grommen te kunnen zien. Ik ben alvast heel erg benieuwd hoe het zal zijn en kijk nu al uit naar het moment dat we meer kunnen laten zien. Tot misschien wel vanavond in Utrecht!
We hebben nog geen naam, we hebben nog geen bandfoto en we hebben nog geen bio, maar we hebben al wel flink wat uren gerepeteerd in de voor mij nog best wel nieuwe wereld van live electronica. Die wereld is voor Yonga Sun, aka Mike Lee Birds, voorheen de drummer en live electronica man van mijn voorstelling Muntjes duiken tussen haaien, een stuk minder onbekend. Onder zijn bezielende leiding heb ik sinds een tijdje mijn eigen synthesizer gekocht en iedere dag leer ik meer over het maken van sounds en het switchen tussen alle schuifjes en knoppen die het magische ding rijk is. Aanstaande zondag geven we als splinternieuw duo een sneak peek van dat waar we ongeveer een jaar geleden mee startten en waar we voorlopig nog niet mee zijn uitgeëxperimenteerd. Je vindt ons in poppodium De Helling, als onderdeel van Modulation, live electronica in intieme setting en we hebben ons laten vertellen dat het nog wel eens uitverkocht zou kunnen raken, dus wees er snel bij voor kaartjes!
Lieve mensen, er komt een heleboel moois aan en veel ervan kun je live bijwonen. In chronologische volgorde:
3 JULI: LIVE VEILING Henk Lammers is naast een bijzondere kunstenaar de geestelijk vader van Paco Plumtrek, naar eigen zeggen ‘het undergroundste podium van Almelo’. Een van de eerste optredens met mijn bandje InfraRood was in Paco Plumtrek (zie foto) en vele bijzondere door Henk geïnitieerde optredens, waaronder het Liedjesmakersfestival volgden.
InfraRood in de Oude Kolkschool, gevangen door Jozef Scuric. Gezellig he?
Onlangs hoorde ik tot mijn schrik dat Paco Plumtrek de Oude Kolkschool, hun geliefde thuis, heeft moeten verlaten en er nog geen nieuwe locatie is gevonden. Henk zou Henk niet zijn als hij geen ludieke manier zou vinden om toch een podium te blijven bieden aan de kunstenaars en artiesten die hij in de loop der jaren heeft leren kennen, zelfs zonder eigen planken. Hij bedacht de Live Veiling, een online gebeuren waarbij telkens een andere artiest op een eigen gekozen locatie in twee uur tijd een werk maakt dat in die twee uur meteen geveild wordt. De helft van de opbrengst gaat naar een nieuwe plek voor Paco, de andere helft is voor de artiest. Tot mijn vreugde vroeg Henk ook mij voor de Live Veiling en ga ik aanstaande zaterdag tussen 16:00 – 18:00 via een Facebook livestream evenement voor de bijl en onder de hamer. Wat ik precies ga maken verklap ik nog niet, maar het zal een mengvorm van poëzie en tekeningen worden, uitmondend in een object dat iedere huiskamer verrijkt. De stream zal fysiek gezien plaatsvinden op een plek waar ik super fijne herinneringen aan heb, namelijk de bovenzaal van De Nieuwe Oost in Deventer. Kijk en bied je mee?
9 JULI: IN PARADISIUM Voor corona werd ik samen met singer-songwriter Isabelle Wolff gevraagd voor een bijzonder Euregio project met als thema ‘Het paradijs’. De vraag was of wij ieder een lied wilden schrijven in dit thema en daarnaast eigen liedjes en covers wilden verzamelen om ten gehore te brengen zowel op een Nederlands- als een Duits podium. Wegens alle maatregelen heeft het helaas nog niet tot een optreden in Nederland geleid, maar vrijdagavond 9 juli kun je eindelijk het resultaat van onze paradijselijke gedachtegangen zien en dat op een bijzondere locatie in Duitsland, namelijk het Pop ‘n Rock museum in Gronau, vlak over de grens met Enschede. Ik zal er mijn beste mondje Duits tegenaan gooien en als ik er niet uitkom vraag ik Isabelle om hulp. Aanvang: 20:30
10 + 11 JULI: ONGESCRIPT Onze eerste twee try-outs hebben inmiddels plaatsgevonden in het Vestzaktheater in Enschede en man, man wat was dat fijn en bijzonder om te doen. Ik ben nog nooit zo ontspannen geweest op een podium als tijdens de tweede Ongescript try-out en dat voor een voorstelling die in het moment met het publiek ontstaat, waar we ons aan niets vast kunnen houden, behalve aan elkaar. Wat ook bijzonder was: Straatfotograaf Jonathan Schiotling ging mee in ons avontuur door ons geruisloos meebewegend uit alle hoeken van de zaal te vangen. 10 en 11 juli mogen we weer try-outen en er zijn nog kaartjes. Laat je je verrassen?
Jiehaa, we mogen weer spelen! En gauw ook; vanaf 19 juni kun je Dorothée Loorbach en mij al in het Vestzaktheater in Enschede bezoeken. We hebben namelijk zoals ik al eerder schreef i.s.m. Theater Concordia een interactieve theatervoorstelling gemaakt, die Ongescript heet en is. Check voor alle data (19 en 20 juni en 10 en 11 juli) de website van Concordia en maak iets mee zonder script, zonder regels, zonder antwoorden, maar mét liedjes, gedichten, verhalen, grapjes en wat er zoal ter plekke met jou erbij ontstaat!
Ter gelegenheid van Dodenherdenking 2021 schreef ik mijn nieuwste lied ‘In de onderstroom’. Het is geïnspireerd door een thema waar ik al lange tijd mee bezig ben: hoe de pijn die oorlog veroorzaakt doorwerkt in volgende generaties. Het is opgenomen in MIMIK door Wim Sneller van Rocketboys en de techniek was in handen van Joep van de Pavoordt. Ik ben benieuwd wat je ervan vindt. Wat ik er nog aan zou willen toevoegen is dat ik me niet zelden afvraag ten koste van wie onze vrijheid en welvaart gaan. Je zou willen dat oorlog voor alle mensen op de wereld iets is om te herdenken in plaats van dagelijks mee te maken.
Corona kwam het land binnen en bracht, na aanvankelijk angst, koppig optimisme en omdenken om de huur te kunnen blijven betalen, een enorme dip in mijn stemming en creativiteit. Ik was niet vooruit te branden en zag het somber in. Ik dacht dat de wereld nooit meer open zou gaan, dat alles en iedereen met uitzondering van de superrijken dood en failliet zou gaan en dat ik nooit meer iets zou kunnen schrijven. Ik had er in ieder geval de motivatie en energie niet voor. Was voornamelijk bezig met mijn huis opruimen, dingen weggooien en langs het water lopen.
Ik vroeg me af wat me zou kunnen helpen en op welke momenten ik normaliter het meest creatief en gelukkig was en dat bracht me bij mijn liefde voor reizen en het samenwerken met andere makers. Het bracht me ook bij het begrip improvisatie; spontaan en intuïtief iets maken in het moment en als reactie op elkaar. Ik zag hoe ik mezelf, door contact te zoeken met mensen die me inspireren, aan mijn haren uit het moeras kon trekken dus dat is wat ik deed. Alle mensen zeiden JA en er kwamen ook nog projecten op mijn pad die precies pasten bij wat ik voor ogen had, waar ik op mijn beurt vreugdevol mee in kon stemmen. Wat het reizen betreft keerde ik naar binnen en teerde ik op mijn herinneringen, waar ook iets bijzonders uit is ontstaan. Hieronder in willekeurige volgorde een greep uit wat ik ben gaan doen, met wie en waarom:
ONVOLTOOID VERKREGEN TIJD // Poëzie en beeldend werk // met Elise van der Linden
Elise is degene die de projecties maakte voor mijn voorstelling Muntjes duiken tussen haaien. Dat gebeurde destijds (2019) in nauw overleg waarbij ze o.a. animaties maakte van foto’s die ik tijdens mijn reis in Japan had gemaakt. Magisch was het om te zien hoe herinneringen op die manier tot leven kwamen. We hebben erg van dat proces genoten, omdat we elkaar creatief gezien goed kunnen volgen en aanvullen en zagen het wel zitten om meer samen te ondernemen.
Die kans diende zich aan: Door uitgeverij Petrichor werden zowel Elise als ik benaderd om een bijdrage te leveren aan de kunstkrant van april. Elise werd gevraagd om een beeldend werk, ik om een gedicht. We besloten de opdracht samen in te vullen en zo geschiedde. Ik kan nog van alles vertellen over het proces, maar dat komt later wel. Het resultaat is Onvoltooid verkregen tijd geworden, een gedicht over de rol van herinneringen, geplaatst in een landschap waarin zowel mijn reis door Japan als het overlijden van Elise’s vader te herkennen is. We zijn van plan nog meer van dit soort poëtische collages te maken. NB: De ronde vormen horen er overigens niet bij, dat zijn werken van Visuals by Nature die door de bladzijde drukken.
ONGESCRIPT // Interactief Theater experiment // met Dorothée Loorbach
Middenin de lockdown deelde ik een theaterpodium met schrijver en spreker Dorothée Loorbach. Ik zong; Dorothée werd geïnterviewd over haar boek. Dorothée was geraakt door mijn muziek en herkende iets in mijn verhalen. Ze sprak me na afloop aan met de woorden: ‘Ik weet niet wat, maar ik wil iets samen maken. Mag ik je bellen als ik iets heb?’ en dat deed ze.
Haar plannen om zo echt mogelijk in contact met het publiek te zijn middels scriptloze sessies met ruimte voor muziek en poëzie sloten prachtig aan bij wat ik voor ogen had gekregen tijdens de lockdown en zo gebeurde het dat we inmiddels een aantal onlinesessies met publiek via de app Clubhouse hebben gehost en in samenwerking met theater Concordia binnenkort interactief en ongescript het theater in gaan zowel met werk dat we al eerder schreven als met wat er ter plekke met het publiek ontstaat. Het project heet Ongescript en je bent alvast van harte welkom in de zaal.
Lithografie en poëzie // met Jeroen Hermkens
Foto: Jeroen
Jeroen maakt bijzondere lithografische portretten van mensen en steden. Ik ontmoette hem op het terras van Theater Bouwkunde, waar Garrelt Verhoeven ons aan elkaar voorstelde. Later op de avond zou Garrelt hem en Arnon Grunberg interviewen over hun bijzondere project Het model, de schrijver en de schilder. Binnen de kortste keren kletsten Jeroen en ik met elkaar alsof we al jaren bevriend waren. Hij vroeg me of hij eens een portret van me mocht maken en dat portret heeft inmiddels een plek in een van zijn boeken gekregen.
Ik vond het contact met hem en zijn werk bijzonder en benaderde hem of hij na dat portret ook eens iets in samenwerking zou willen maken. Dat leek hem reuzeleuk. We zijn sindsdien bezig met een portrettenreeks met teksten van mijn hand. We spreken regelmatig af in zijn atelier in een werfkelder. Het is bijzonder om hem daar aan het werk te zien en over de vorderingen te spreken. We weten nog niet welke vorm het project krijgt, maar het komt vast goed.
Improvisatiesessies // met Yonga Sun
In de studio bij Yonga
Yonga was al de drummer en ‘knopjesman’ in mijn voorstelling Muntjes duiken tussen haaien. Hij bracht tijdens iedere repetitie wel weer een toevoeging op zijn instrumentarium of een nieuw idee voor een begeleiding mee. Variëren op de bestaande ideeën was eerder regel dan uitzondering. Zowel in de repetities als op het podium merkten we dat we samen improviseren en blijven zoeken naar alternatieven misschien wel leuker vinden dan het spelen van uitgedachte composities. Yonga is van oorsprong jazzdrummer en jazz en improvisatie zijn natuurlijk onlosmakelijke met elkaar verbonden.
Yonga experimenteert er daarnaast lustig op los met modulaire synthesizers. De eindeloze mogelijkheden die modular synths kunnen bieden fascineren hem en zijn enthousiasme werkt aanstekelijk op mij. In repetities kom ik vaak met halve schetsen voor liedjes en gedichten en ontstaan er ter plekke melodieën en ritmes. Het lijkt ons te gek om het spontaan samenbrengen van tekst, ritme en melodie de leidraad voor toekomstige gezamenlijke concerten te laten zijn.
Poëziejuf bij De Schooldichter // Met o.a. Alexis de Roode en Eva Schuurman
Een tijd geleden kwam poëzie organisatie De Schooldichter op mijn pad. De Schooldichter -opgericht door Aukje Metz en Peter Kaper- heeft, zoals te lezen op de website, ‘een formule ontwikkeld waarbij poëzie wordt ingezet als middel voor taalonderwijs en leesbevordering.’ Per regio worden bevlogen dichters gekoppeld aan basisscholen om hun passie en ervaring over te brengen op schoolkinderen en met de lessen een bundel tot stand brengen met daarin de gedichten van alle leerlingen, van jong tot oud, hier en daar aangevuld met tekeningen.
Na een gezellige sollicitatie bij Aukje thuis konden zij en Peter me al gauw het blijde nieuws brengen dat ze mij geschikt achten als schooldichter van de regio Salland. Inmiddels heb ik mijn eerste lesdagen achter de rug en zijn we druk bezig met het maken van bundels. Een voorbeeld van een bundel die het levenslicht heeft gezien is de bundel die ik in samenwerking met dichter Alexis de Roode op de vrije school in Utrecht tot stand hielp te brengen.
Lieve mensen van overal! Aanstaande donderdagavond 25 februari mag ik in het kader van de Mooiste Liedjes serie in Concordia samen met de fijne Arthur Adam en gepresenteerd door de even zo leuke Jasper Slaghuis, mijn liedjes ten gehore brengen. Het zal te zien zijn via de livestream. Met Arthur en Jasper zat ik, toen ik nog in Enschede woonde, in het Twents Songschrijvers Gilde en we hebben destijds samen een plaatje opgenomen. Wellicht doe ik mijn jeugdzonde van dat plaatje (Ik Wil Zo Graag Met Jou Naar Bed) speciaal voor die avond en wellicht -pin ons nergens op vast- doen Arthur en ik nog iets gezamenlijks. Hoe dan ook: Tot donderdag!
Ha allemaal! Super cool! Vanavond, 15 oktober, om 20:45 ben ik telefonisch te gast bij NPO Radio 5 programma Volgspot met interviewster Astrid de Jong. Ik zal dan praten over hoe ik de corona periode doorkom en waar ik zoal mee bezig blijf. Na het interview ziet mijn liedje Kom terug naar huis, geproduceerd door Pim van de Werken en gemasterd door Tonny Nobel het publieke levenslicht. Zondag komt ie op Spotify, maar vanavond dus al de primeur. Via deze link kun je live meeluisteren: https://www.nporadio5.nl/volgspot
Super goed en leuk nieuws: Op 18, 19 en 20 september treed ik zowaar op een festival op en wel op festival Oeverloos in Zutphen. Mét o.a. Yonga Sun! (op de vrijdag) En ze hebben de foto van mijn voorstelling, gemaakt door Femke Teussink, gebruikt voor het programma boekje. Hoezee!
